Elektro Gitar

[Dostyurdu]

Elektro Gitar, sesini manyetikleri aracılığı ile elektrik akımına dönüştüren ve bir amplifikatör ile bu akımdan ses elde edilmesine olanak tanıyan bir gitar türüdür. Yarattığı sinyalin değiştirilebilir olması, ve zamanında bir devrim niteliği taşıyan yükseklikte bir sese sahip olması nedeniyle, kullanım alanı çok genişlemiş bir gitar türüdür.

Elektronikteki gelişmeler ile tonal olarak sınırları 1960 lardan sonra iyiden iyiye artan elektro gitar, günümüzün en bilindik enstrümanlardan biri haline gelmiştir.

Elektro Gitar Türleri

Katı (Solid) Gövdeli

Katı gövdeli gitarlar, masif gövdeye sahip, sesin doğal yollardan (gitardaki boşlukta yankılanarak) yükselmesine izin vermeyen tipte gövdelere sahip gitarlardır. Yüksek çıkış gücü olan ses kaynaklarının olduğu yerlerde (konser salonu gibi) geribeslemeyi en aza indirgeyen gövde türüdür. Fender firması, Stratocaster ve Telecaster modelleri ile bu tip gövde yapımına katkıda bulunmuştur.

Boş (Hollow) Gövdeli

Boş gövdeli gitarlar,(aynı zamanda kıvrımlı üst yüzeyleri ile Archtop adını da alır) bir yükselticiye gereksinim duymaksızın zengin ton çıkarabilen gitarlardır. Her ne kadar bu özelliğe sahip olsalar dahi, bu gitarlar da manyetiklerle kullanılmaktadır. Üst ve alt ağaç plakaları bir parçadan oyulmuş, yahut ısı ile preslenmiş ağaçlar olabilir. Bu tip gövdelerde keman ailesindeki gibi f delikleri bulunabilir. Bu tarz gövdeyi 1890 da tasarlayan ve dünyaya tanıtan, Gibson firmasıdır.

Elektro Gitarın Kısımları

Sap

Gitarın klavyesinin de bulunduğu kısımdır. Klasik gitardan hem kalınlık hemde genişlik açısından daha ince olan elektro gitar klavyesi genelde 18 ile 24 arasında perde sayısına sahiptir. Sapın içinde genellikle truss rod adı verilen bir metal ayar çubuğu geçer. zamanla eğilen bir sap, bu vida yardımı ile eski haline geri getirebilir. Akort burguları en uçta bulunur ve genellikle metal bir aksama sahiptir.

Köprü

Gitarda telleri gövdeye bağlayan kısımdır. Zamanla değişim geçirmiş olmakla beraber, değişik varyasyonları mevcuttur. Bu aparat sabit ya da oynar olabilir. Oynar olabilenler, bir kol yardımı ile telleri gerip gevşetebilir, dolayısıyla ince ya da kalın tonlara kayma sağlanır. Genelde metalden olur.

Eşik

Gitarın sapında, telleri akort burgularına gitmeden önce sonlandıran kısımdır. Genelde ucuz gitarlarda plastikten oluşur. Ayrıca kemikten ve farklı malzemelerden yapılanları da vardır.

Manyetik

Gitarın teldeki titreşimleri aldığı kısımdır. Manyetik alanda telin titreşiminin içerideki bir sargıda akım oluşturması prensibi ile çalışır. Çift halinde (Humbucker) ya da tek (Single) olabilir. Bazı manyetikler amplifikatöre çıkış sağlamadan sinyali yükseltirler. Manyetikler ikiye ayrılır:

1-Pasif Manyetikler: Ses titreşimlerini elektrik sinyaline herhangi bir elektronik değişime uğrattırmadan dönüşmesini sağlayan manyetik türüdür. En sık kullanılan manyetik türü olup, sesin tınısı (frekans cevabı) sadece manyetiğin bazı fiziksel özelliklerine (yüksekliğine, mıknatısına, sargısına) bağlıdır.

2-Aktif Manyetiker Bu manyetikler ses titreşimlerini bazı elektronik devreler ile bozunuma uğratan manyetiklerdir. Sinyali içerisindeki güç kaynağını (genelde bu bir pildir) kullanarak pre-amp ile güçlendiren, aktif filtrelerle ve gömülü equalizerlar ile sinyalin orjinalinden farklı olarak enstrumandan çıkmasını sağlayan manyetiklere denir.


Elektro Gitarın Çalışma Prensibi, Ses Ve Efektler

Elektro gitarın çalışma prensibinin temel mantığı; katı ve oyulmamış gövdeye sahip olan bu gitarda tellerden gelen ses manyetikler tarafından elektrik sinyaline dönüştürülüp amfiye yollanır.Tellere temas etmeyen bu manyetiklerin içerisinde nüveli bobinler bulunmaktadır.Gitarın tellerinde herhangi bir titreşim oluştuğunda, değişken manyetik alan içerisinde kalan bobinde,alternatif akım indüklenir prensibine göre, gerilim oluşur ve bu gerilim telin titreşim frekansı ve genliğini yansıtır.Daha sonra bu gerilim, bir kablo aracılığı ile dışarıdaki amplifikatör sayesinde yükseltilerek ses oluşturulur.Manyetiklerin titreşimi algılayabilmesi için çelik tel kullanılır.
İlk efektler ise, 60'ların başında gitaristlerin, preamplardaki gain veya volume'u artırmasıyla ortya çıkmıştır.Buna distortion denmektedir.60'ların sonlarına doğru ise efekt pedalları geliştirilerek, efekt olayı modifiye edilmiştir.Daha sonraları bu küçük metal efek pedalları elektro gitarın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.Günümüze dek varlığını koruyan ve olmazsa olmaz denilen bazı efekt çeşitleri ise şöyledir; Stereo chorus, Fuzz, Wah-Wah, Flanging, Compression/Sustain, Delay, Reverb, Phase Shift.Bu tür elektro gitar efektelerinin ortaya çıkmasını sağlayan ve öncülüğünü yapan gitaristlere örnek vermek gerekirse; Frank Zappa, John Petrucci, Jimmy Page, Link Wray, Jimi Hendrix, Brian May, Eddie Van Halen, Jerry Garcia, David Gilmour, Pete Townshend, Eric Clapton, Syd Barrett, Kevin Shields, Yngwie J. Malmsteen, Steve Vai, Lee Ranaldo of Sonic Youth ve Joe Satriani.

Bu gelişmeler efektlerin çoğalmasının yanında amfinin öneminide artırmış ve günümüzdeki birçok amfi markası ve çeşidinin doğmasına sebep olmuştur.Bir yandan efekt yönlü gelişmeler olurken bir yandanda analog sistemler geliştirilmiş, özellikleri farklı olan pedalların birbirine bağlanmasıyla yeni efektler, güçlü tonlar elde edilmiştir.80'ler ve 90'lara gelindiğinde. teknolojinin gelişmesinede paralel olarak, bu analog sistemlerin ses özelliklerini, tonlarını taklit edebilen dijital aletler geliştirilmiştir.Processor denilen bu dijital aletler analoglardaki gibi farklı efekt türlerini birleştirerek ortaya yeni tonlar çıkarmaktadır.Ticari yönden ise birçok marka ve model piyasaya sürülmüştür.Günümüzde dahada geliştirilmiş olan processorlere bilgisayardan bile ton yükleyebilmek mümkün hale gelmiştir.Bu aletlerin birçok kullanım kolaylıgı ve avantajı olmasına ragmen yinede birçok gitarist analog sistemleri tercih etmektedir.

Ülkelere göre elektro gitar markaları

Amerikan elektro gitar markaları
B.C. Rich
Dean
Epiphone
Fender
G&L
Gibson
Hamer
Jackson
PRS
Washburn

Japon elektro gitar markaları
Aria
ESP
Ibanez
Yamaha

Kore elektro gitar markaları
Cort

İtalyan elektro gitar markaları
Eko

Alman elektro gitar markaları
Steinberger